Pauls Post
13-12-2010 / 09:28

Thuis werken: uw baas heet Pavlov

Woef! Noem een onderwerp dat maar in de buurt komt van de arbeidsverhoudingen in ons land en de hele kennel van Pavlov-honden slaat aan.

Ook nu weer. Er moet een wettelijke regeling voor thuiswerken komen, vinden CDA en Groen Links. Tegen, blaffen de werkgevers. Vóór, keffen de werknemers. Pas op, grommen allerhande experts die graag de rol van waakhond spelen. De omstanders weten dan wel hoe laat het is: dat wordt een waterig wetsartikeltje dat in CAO’s en personeelsreglementen met veel cement wordt opgestijfd tot het volgende blok beton in onze arbeidsverhoudingen.

Cultuurverandering, maar waar?

We willen een cultuurverandering op de werkvloer, aldus de initiatiefnemers in de Kamer. Dat is dus exact de verkeerde benadering. De cultuurverandering moet in de directiekamer plaatsvinden. Daar zit namelijk de fixatie op de aanwezigheid van medewerkers. Die moeten op kantoor komen. Alleen dan kun je werken. Waarom? Traditie (‘zo hoort het’), wantrouwen (‘vertrouwen is goed, controle is beter’) en onduidelijkheid over wat medewerkers daadwerkelijk moeten presteren. En zo zijn we in het bezit gekomen van een overdaad aan managers en stafafdelingen die surveillerend, coördinerend controlerend en regelend de medewerkers ‘aansturen’, tenzij ze moeten vergaderen natuurlijk. Voordat de volgende roedel honden aanslaat: het gros van de medewerkers schikt zich in dit regime en iedereen begrijpt dat je tal van beroepen niet thuis kunt uitvoeren.

Stilstand

Is daarmee de zaak gedaan? Zeker niet. De arbeidsverhoudingen in ons land zijn in de vorige eeuw stil blijven staan, zo rond de jaren vijftig, zestig. Of eerder. Hiërarchie, taaksplitsing, afhankelijkheid, controle. Natuurlijk, er is veel gehumaniseerd en we zeggen ‘je’ tegen de baas, maar in essentie is alles nog zoals het was. Daar kunnen al die juichverhalen over coachend management en persoonlijke ontwikkeling niks aan veranderen. Trouwens, dat doen ze ook niet, want als puntje bij paaltje komt valt zelfs het meest coachende en onwikkelingsgerichte management op klassiek leidinggeven terug.

Eigen verantwoordelijkheid werkt

Mijn stelling (en eigen ervaring) is dat de meeste medewerkers hun schouders ophalen voor dit ouderwetse vertoon, de vereiste reverences maken naar hun chef en vervolgens weer doorgaan met hun werk. Voor de duidelijkheid, dat loopt door alle lagen en leeftijden heen. De Kamerleden van CDA en Groen Links schampen langs de kern van de zaak, maar het goede is dat ze tenminste in de buurt van die kern komen. Dat kun je van de rest niet zeggen. Grotere vrijheid en grotere eigen verantwoordelijkheid van medewerkers leiden tot grotere inzet, betrokkenheid, productiviteit en tot innovatie. Verzuim neemt af, arbeidsvreugde neemt toe. Tal van onderzoeken tonen dit aan en werkgevers die met dit vrijheidsmodel durven werken, kunnen dit alleen maar bevestigen. 

Niet zweverig

Maar, nu komt het. Als je dit zeer omvattende gegeven reduceert tot een simpele arbeidsvoorwaarde, het recht van een werknemer om thuis te mogen werken, dan handhaaf je het organisatie- en arbeidsconcept van de vorige eeuw. Thuiswerken is niet de kern van een moderne werkorganisatie, maar een logisch bijverschijnsel. Vrijheid of als dat minder bedreigend klinkt, eigen verantwoordelijkheid gaat uit van de volwassenheid van medewerkers en van hun natuurlijke bereidheid aan de doelen van de organisatie mee te werken. Dat is niet zweverig, dat is uitermate concreet. Het houdt bijvoorbeeld in dat je met medewerkers heldere en meetbare afspraken maakt over wat ze moeten opleveren. Hoe ze dat precies doen en op welke tijdstippen en plaatsen, is van ondergeschikt belang. Daar heb je nauwelijks managers voor nodig en al helemaal geen stafafdelingen en andere regelneven.

Vastgevroren

Het is uiteraard zeer de vraag of je deze organisatiefilosofie in een wet moet vastleggen – niet dus -, maar met hun initiatief geven de Kamerleden wel aan dat de sociale partners op dit terrein volledig verstek hebben laten gaan. Ze zijn vastgevroren in oude opvattingen. En met hen vele andere officials. Wat te denken van het hoofdredactionele commentaar in de Volkskrant (de werkgever moet het wel voor het zeggen houden) en De Telegraaf (bemoeizucht van de overheid)?

Je zult maar werknemer zijn. Mag je in de toekomst met een wetje in de hand gaan onderhandelen over je werkplek.

Pavlov is de echte baas. Woef!

Paul Verburgt 

Reageren
naam:
emailadres:
reactie:
code
Voordat u uw reactie kunt plaatsen dient u het hiernaast afgebeelde 4 cijferige getal in te vullen. Dit i.v.m. de vele spam die we op dit moment ontvangen.