Als je niet gekozen bent, is er ook geen kloof
Je hoort of ziet ze nooit, maar nu de verkiezingen voor de provinciale staten naderen, zijn er toch een paar boven de grond gekomen. We treffen ze in een radioprogramma. Drie commissarissen van de koningin. Hoorbaar ongemakkelijk. Het is me ook potjandoppie wat om zo maar ondervraagd te worden over je werk! In gedachten zie ik ze aan de studiotafel zitten, op de voorgeschreven afstand van de microfoons en met van die enorme koptelefoons op hun oren. Vieze kopjes, vlekken, allerhande kabels en draden, warm. Wie zegt dat dit geen zware baan is!
Gereserveerd luisteren ze naar de twee interviewers die wel een licht sarrende intonatie in hun stem hebben, maar in hun leven nog geen onvertogen vraag hebben gesteld. We zijn tenslotte bij de Tros en die houden het graag prettig in de grootste familie van Nederland.
Alleen als ze een beurt krijgen, geven ze antwoord. Op hun hoede. Geen moment wordt het een gesprek. Van enige animo of vrolijkheid is geen sprake. De boodschap is duidelijk. Hier spreken zeer hoge functionarissen met heel zware verantwoordelijkheden. De zinnen zijn navenant lang. Het moet door het enorme gewicht van hun gedachten zijn, dat de woorden die ze dragen, direct naar de bodem van mijn concentratie zakken.
Of het lidmaatschap van hun politieke partij de benoeming tot commissaris van de koningin had opgeleverd? Kilometers uittorenend boven het alledaagse gekrakeel antwoorden de heren, ieder op hun beurt, dat daarvan natuurlijk geen sprake is. Kwaliteit, daar gaat het om, en niks geen partijlidmaatschap. Dat niemand van een andere partij dan VVD, CDA of PvdA commissaris is, zal toeval zijn, maar daar gaan ze niet over. En ja, ‘empirisch’ is het niet waarschijnlijk dat een partijloze het ooit tot provinciebaas zal schoppen, maar ze zouden geen tegenstander zijn.
Of de heren dan misschien voor een gekozen commissaris zijn? De luisteraar moet nu even doorzetten en zich niet laten afleiden door de monotone stemmen, maar dan heb je ze ook allemaal gehad, de standaardargumenten van de benoemde machthebbers voor de benoemde machthebbers. De interviewers krabbelen als een verdwaalde kat nog wat aan de deur, maar er wordt niet meer opengedaan. De heren willen commissaris zijn voor alle (= ALLE) burgers in hun provincie, ongeacht hun politieke voorkeur, en dat kan het beste als je door de koningin benoemd bent en net als zij boven de partijen staat.
Verder nog iets van uw dienst?
En zo bloedt het interview dood, zonder op gang gekomen te zijn. Manmoedig proberen de interviewers nog een paar onderwerpen aan te snijden, maar te vergeefs. Alles moet blijven zoals het is en wie twijfelt, heeft ongelijk.
Op weg naar huis zullen de heren elkaar nog wel even gebeld hebben. ‘Goed dat we tevoren even hebben afgestemd! Ze kregen geen poot aan de grond. De mensen willen helemaal geen gekozen commissaris. Afstand tot de burgers? Laat me niet lachen. Ik zeg altijd: als je niet gekozen bent, is er ook geen kloof!’
Paul Verburgt